10آوریل 2022 - تحقیقات جدید نشان می دهد که مصرف غذاهای گیاهی سالم، از جمله میوه ها، سبزیجات، آجیل، قهوه و حبوبات، با خطر کمتر ابتلا به دیابت نوع 2 (T2D) در افراد به طور کلی سالم مرتبط است و از نقش آنها در پیشگیری از دیابت حمایت می کند.

نتایج این تحقیق در ژورنالDiabetologia (مجله انجمن اروپایی برای مطالعه دیابت[EASD]) منتشر شده است.

این مطالعه توسط پروفسور Frank Hu و همکارانش در دپارتمان تغذیه دانشکده بهداشت عمومی هارواردتی. اچ چان در بوستون، انجام شد و هدف آن شناسایی پروفایل های متابولیتی مرتبط با رژیم های غذایی گیاهی مختلف و بررسی ارتباط احتمالی بین این پروفایل ها و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 بود.

متابولیت ماده ای است که توسط فرآیندهای شیمیایی موجود در یک موجود زنده مورد استفاده یا تولید می شود و شامل تعداد زیادی از ترکیبات موجود در غذاهای مختلف و همچنین تنوع پیچیده مولکول هایی است که در نتیجه ی تجزیه و تبدیل آن ترکیبات برای استفاده توسط بدن ایجاد می شود. تفاوت در ترکیب شیمیایی غذاها به این معنی است که رژیم غذایی افراد باید در مشخصات متابولیت آنها منعکس شود. پیشرفت های تکنولوژیکی اخیر در زمینه ی تعیین پروفیل متابولومیک با کارایی بالا، عصر جدیدی از تحقیقات تغذیه ای را گشوده است. متابولومیک به عنوان تجزیه و تحلیل جامع و شناسایی تمام متابولیت های مختلف موجود در یک نمونه بیولوژیکی تعریف می شود.

بیش از 90 درصد موارد دیابت، را دیابت نوع 2 تشکیل می دهد و این وضعیت تهدیدی بزرگ برای سلامتی در سراسر جهان است. شیوع جهانی این بیماری در بزرگسالان در کمتر از دو دهه بیش از سه برابر شده است، با افزایش موارد از حدود 150 میلیون در سال 2000 به بیش از 450 میلیون در سال 2019 و پیش بینی می شود که در سال 2045 به حدود 700 میلیون افزایش یابد.

بار سلامت جهانی T2D با عوارض متعدد ناشی از این بیماری، هم ماکرو وسکولار، مانند بیماری قلبی عروقی و هم میکروواسکولار، که به کلیه ها، چشم ها و سیستم عصبی آسیب می رساند، بیشتر می شود. اپیدمی دیابت در درجه اول ناشی از رژیم های غذایی ناسالم، داشتن اضافه وزن یا چاقی، استعداد ژنتیکی و سایر عوامل سبک زندگی مانند عدم ورزش است. رژیم‌های غذایی گیاهی، به‌ویژه رژیم‌های سالم سرشار از غذاهای با کیفیت مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات، با خطر کمتر ابتلا به T2D مرتبط هستند، اما مکانیسم‌های اساسی دخیل در آن به طور کامل شناخته نشده است.

در این مطالعه، محققان به تجزیه و تحلیل نمونه‌های پلاسمای خون و نوع رژیم غذایی 10684 شرکت‌کننده از سه گروه آینده نگر(مطالعه سلامت پرستاران، مطالعه سلامت پرستارانII و مطالعه پیگیری متخصصان سلامت)پرداختند. شرکت کنندگان عمدتاً سفیدپوست، میانسال (میانگین سنی 54 سال) و با میانگین شاخص توده بدنی 25.6 کیلوگرم بر متر مربع بودند.

شرکت‌کنندگان پرسشنامه‌های بسامد غذا (FFQs) را تکمیل کردند که با توجه به پایبندی آنها به سه رژیم غذایی گیاهی: یک شاخص کلی رژیم غذایی گیاهی (PDI)، یک شاخص رژیم غذایی سالم مبتنی بر گیاه(hPDI)  و یک شاخص رژیم غذایی ناسالم مبتنی برگیاه (uPDI)، نمره‌گذاری شدند.شاخص های رژیم غذایی بر اساس مصرف 18 گروه غذایی توسط هر شرکت کننده تعیین شد: غذاهای گیاهی سالم (غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات، روغن های گیاهی، و چای/قهوه)؛ غذاهای گیاهی ناسالم (غلات تصفیه شده، آب میوه، سیب زمینی، نوشیدنی های شیرین شده با شکر و شیرینی ها/دسرها)؛ و غذاهای حیوانی (چربی های حیوانی، لبنیات، تخم مرغ، ماهی/غذاهای دریایی، گوشت و غذاهای متفرقه حیوانی). محققان بین غذاهای گیاهی سالم و ناسالم با توجه به ارتباط آن‌ها با دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی عروقی، برخی سرطان‌ها و سایر شرایط از جمله چاقی و فشار خون بالا، تمایز قائل شدند.

محققان نمونه های خون گرفته شده در اواخر دهه 1980 و 1990 را در مرحله ی اولیه سه مطالعه ی مذکور آزمایش کردند تا امتیازات پروفایل متابولیتی را برای شرکت کنندگان تعیین کنند و هر موردی ازابتلا به دیابت نوع 2در طول دوره پیگیری، ثبت شد. تجزیه و تحلیل این داده ها همراه با نمرات شاخص رژیم غذایی، محققان را قادر ساخت تا هر گونه همبستگی بین پروفایل متابولیت، شاخص رژیم غذایی و خطردیابت نوع 2را پیدا کنند.

این مطالعه نشان داد که در مقایسه با شرکت‌کنندگانی که بهدیابت نوع 2مبتلا نشدند، افرادی که در طول دوره ی پیگیری به این بیماری مبتلا شدند، مصرف کمتری از غذاهای گیاهی سالم و همچنین امتیازات کمتری برایPDI  وhPDI  داشتند. علاوه بر این، آنها میانگین BMI بالاتری داشتند و احتمال بیشتری برای فشار خون بالا و سطوح کلسترول بالا، استفاده از داروهای فشار خون و کلسترول، سابقه خانوادگی دیابت داشتند و فعالیت بدنی کمتری داشتند.

داده‌های متابولومیک نشان داد که رژیم‌های غذایی گیاهی با پروفایل‌های منحصر به فرد چند متابولیتی مرتبط هستند و این الگوها به طور قابل توجهی بین رژیم های غذایی گیاهی سالم و ناسالم متفاوت هستند. علاوه بر این، نمرات پروفایل متابولیتی برای هر دو رژیم غذایی در کل گیاهی و رژیم غذایی سالم گیاهی با بروز T2Dدر یک جمعیت به طور کلی سالم، مستقل از BMI، و سایر عوامل خطر دیابت، ارتباط معکوس داشت، در حالی که هیچ ارتباطی برای رژیم غذایی گیاهی ناسالم مشاهده نشد. در نتیجه، نمرات بالاتر پروفایل متابولیت برای PDI و hPDI، نشان‌دهنده پایبندی بیشتر به آن رژیم‌ها و داشتن خطر کمتر ابتلا به T2D است.

تجزیه و تحلیل بیشتر نشان داد که پس از تنظیم سطوح تریگونلین، هیپورات، ایزولوسین، مجموعه کوچکی از تری گلیسرول‌ها (TAGs) و چندین متابولیت ntermediatei دیگر، ارتباط بین رژیم‌های غذایی مبتنی بر گیاه و دیابت نوع 2 تا حد زیادی ناپدید شد، که نشان می‌دهد این متابولیتها ممکن است نقشی کلیدی در ارتباط آن رژیم ها با بروز دیابت داشته باشند. به عنوان مثال، تریگونلین در قهوه یافت می شود و اثرات مفیدی بر مقاومت به انسولین در مطالعات حیوانی نشان داده است، در حالی که سطوح بالاتر هیپورات با کنترل بهتر قند خون، افزایش ترشح انسولین و خطر کمتر دیابت نوع 2 مرتبط است. محققان پیشنهاد کردند که این متابولیت‌ها می‌توانند بیشتر مورد بررسی قرار گیرند و ممکن است توضیحات مکانیسمی در مورد تاثیر مفید رژیم‌های غذایی گیاهی بر خطر T2D ارائه دهند.

پروفسور Hu، توضیح داد: در حالی که به سختی می‌توان نقش تک‌تک غذاها را در این ارتباط تعیین نمود زیرا آنها با هم به‌عنوان یک الگو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، متابولیت‌های منفرد ناشی از مصرف غذاهای گیاهی غنی از پلی‌فنل مانند میوه‌ها، سبزیجات، قهوه و حبوبات همگی ارتباط نزدیکی با رژیم غذایی گیاهی سالم و کاهش خطر ابتلا به دیابت دارند.

نویسندگان نتیجه گیری نمودند که یافته‌های ما از نقش مفید رژیم‌های غذایی گیاهی سالم در پیشگیری از دیابت حمایت می‌کند و بینش‌های جدیدی را برای تحقیقات آینده ارائه می‌دهد... یافته‌های ما در مورد متابولیت‌های intermediate در حال حاضر جالب هستند، اما مطالعات بیشتری برای تأیید نقش علیتی آنها در ارتباط رژیم های غذایی گیاهی و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مورد نیاز است.

از آنجایی که آنها فقط در یک نقطه از زمان نمونه های خون را جمع آوری کردند، نویسندگان همچنین معتقدند که به داده های متابولومیک مکرر طولانی مدت برای درک اینکه چگونه تغییرات رژیم غذایی با تغییرات در متابولوم ارتباط دارد و در نتیجه بر خطر T2D تأثیر می گذارد، نیاز است.

منبع:

https://www.sciencedaily.com/releases/2022/04/220410110753.htm